Błędy w użytkowaniu nitów i nitonakrętek – najczęściej popełniane pomyłki

Nity to części do trwałego łącznia powierzchni zwanego nitowaniem. Są powszechnie używane przez mechaników, ślusarzy, serwisantów, monterów konstrukcji metalowych, jak i przez amatorów domowego majsterkowania. Niewłaściwy dobór elementów lub brak doświadczenia w stosowaniu może doprowadzić do tego, że połączenie nie będzie stabilne. Jakie są najczęstsze tego objawy?

Główne usterki w połączeniach nitowych

Nity i nitonakrętki po założeniu mogą być luźne przez nieprawidłowy docisk. Przyczyną często jest również zbyt duży otwór lub znajdujące się w nim zadziory. Te same czynniki mogą doprowadzić do tego, że łeb gwoździa nie będzie odpowiednio się trzymał lub gwóźdź zacznie wychodzić z tulei. Połączenie może okazać się nietrwałe także przez niedopasowanie elementów złącznych do grubości materiałów lub przez ich niewielką trwałość (np. powierzchnie plastikowe). To również prowadzi do tego, że nitonakrętka po zamontowaniu zacznie się obracać. Jeśli na jej łbie pojawią się zadrapania, zastosowano nieprawidłową głowicę. Nitonakrętka może ulec zniekształceniu do wewnątrz przez użycie grubości mniejszej lub większej niż zaznaczono w specyfikacjach. Wyjście lub przerwanie gwintu najczęściej związane jest z niedobrą regulacją skoku, zużyciem gwintu trzpienia lub zbyt dużym momentem dokręcenia. Nitonakrętka może także ulec deformacji przez skrzywiony trzpień lub otwór z zadziorami.

Przyczyny usterek w połączeniach

Najczęściej usterki podczas nitowania powstają przez użycie niewłaściwego nitu lub nieodpowiednie przygotowanie otworu. Oznaką tego może być pojawienie się koncentrycznych pierścieni na łbie przy mocowaniu w za małym otworze lub na konstrukcji, jeśli otwór okazał się zbyt duży. Nieprawidłowe nawiercanie może także doprowadzić do otwartego łba w nicie do montażu wpuszczanego. Jeśli natomiast element złączny będzie zbyt daleko wysunięty, potrzebne będzie jego szlifowanie. Innym sposobem jest zastosowanie większego rozmiaru. Nity i nitonakrętki można także uszkodzić np. poprzez mocowanie pod kątem ostrym względem konstrukcji lub przez odskoczenie narzędzia przy mocowaniu.

Jak uniknąć błędów w nitowaniu?

Ogólnie przyjęta zasada mówi, by dobierać nity o średnicy 3 razy większej niż grubość najgrubszego materiału, który ma połączyć. Jeśli nitowaniu poddaje się konstrukcję, w której znajdują się inne łączenia tego typu, najlepiej używać nitów i nitonakrętek tej samej wielkości i w tym samym kształcie. Równie ważne jest dokładne przygotowanie otworu. Najpierw trzeba zaznaczyć miejsce za pomocą punktaka w taki sposób, aby nie zniekształcić powierzchni. Dzięki temu zapobiegnie się przesuwaniu wiertła podczas wykonywania otworu. Precyzyjne wiercenie kilku blach może wymagać użycia zacisków, które zapobiegną przesuwaniu się. Następnie trzeba usunąć zadziory bez fazowania krawędzi otworu. Dopiero wtedy można wykonać połączenie. Otwory można również wypalić bądź wybić na prasie.